Category: cymraeg
-
Y Coleg Cymraeg Cenedlaethol
Dyma destun anerchiad i Gynulliad Blynyddol y Coleg Cymraeg Cenedlaethol a gynhaliwyd yn y Neuadd Fawr, Prifysgol Abertawe ar 8 Mawrth 2017. Bum mlynedd ar hugain yn ôl des i i Brifysgol Abertawe, neu Goleg y Brifysgol Abertawe fel yr oedd hi ar y pryd, i fod yn gyfrifol am ei Llyfrgell – syndod mawr,…
-
Y Garn Goch
Bûm yna am y tro cyntaf rhywbryd tua diwedd y 1970au. Cofiaf ddilyn y lôn gul, droellog o wastatir afon Tywi, i fyny’r rhiw o bentref Bethlehem, cyn parcio’r car ar droed y llwybr. Cofiaf hefyd y waliau cerrig sychion yn amgylchynu’r ddau fryn, yn ddiamddiffyn i’r gwyntoedd o’r gorllewin – neu’n waeth, gwyntoedd dwyreiniol…
-
Blwyddyn Chwedlau Cymru
I’r swyddogion yn Llywodraeth Cymru sy’n gyfrifol am baratoi cynlluniau i ddenu twristiaid i Gymru, mae ‘diwylliant’ Cymru yn broblem y mae hi bron yn amhosibl dod i afael â hi. Y prawf diweddaraf o hynny yw’r ymgyrch bresennol Blwyddyn Chwedlau Cymru. Llynedd oedd ‘Blwyddyn Antur’, a ‘Blwyddyn y Môr’ oedd hi yn 2018: pynciau…
-
Cynulliad neu Senedd?
Yn ddiweddar iawn cyhoeddodd Elin Jones AC, Llywydd Cynulliad Cenedlaethol Cymru, wahoddiad inni leisio ein barn am gynnig i newid enw’r Cynulliad. Ei dadl yw bod y Cynulliad, dros y bymtheg mlynedd a mwy ers ei sefydliad, yn haeddu enw sy’n fwy urddasol a chywir na’i enw presennol, wrth i’r pwerau sy ganddo gynyddu (bydd…
-
Y £5 newydd: ymlaen i’r gorffennol
Yr wythnos ddiwethaf cyrhaeddodd fy mhapur pum punt newydd cyntaf. Ychydig ddyddiau cyn hynny derbyniais i trwy’r post The new Fiver, taflen (uniaith Saesneg – er bod fersiwn Cymraeg ar gael) gan Fanc Lloegr sy’n ceisio esbonio’r newid a rhoi cysur i’r cyhoedd. Rhaid imi gyfaddef, yn anaml iawn y byddwn i’n aros am eiliad…
-
Ymchwil fel celfyddyd peryglus: ‘Cai’ gan Eurig Salisbury
Ei nofel gyntaf yw Cai (Gwasg Gomer, 2016) gan y bardd a’r ymchwilydd Eurig Salisbury. Enillodd hi Fedal Rhyddiaith Eisteddfod Genedlaethol Y Fenni eleni, ond dyw’r beirniaid, na’r adolygwyr wedyn, mae’n ymddangos, yn gallu cytuno ar y rhesymau pam. Myfyriwr ôl-raddedig ym Mhrifysgol Aberystwyth yw Cai. Mae’n cael trafferth ffindio ffordd ymlaen i’w ymchwil ym…
-
THP-W allan heb ei het: ‘O’r Pedwar Gwynt’
Yn y gwynt a’r glaw ar faes Eisteddfod y Fenni y dydd o’r blaen prynais i gopi o Rifyn 1 o’r cylchgrawn llenyddol newydd sbon O’r pedwar gwynt. Mae O’r pedwar gwynt wedi codi fel ffenics o lwch y cylchgrawn hynafol Taliesin, a fu farw yn y gwanwyn. Roedd Taliesin yn gyhoeddiad mor wylaidd a…
-
Triniaethau
1 Majestic ‘Majestic! Dacw fe, ail dro ar y chwith.’ Gadael y car, dilyn troli â’i olwynion gwyrdroëdig ar hyd yr eiliau gwydr. Dyma ti’n sefyll wedi ymgolli rhwng Merlot a Malbec, yn cyfieithu Ffrangeg y labeli llawen i iaith y claf. ‘Digon imi allu cynnig ichi set o wydrau, rhad ac am…
-
Gwallt
Bues i mewn parti ychydig wythnosau yn ôl mewn tŷ yn Abertawe – fel mae’n digwydd, heb nabod fawr neb ymysg y gwesteion eraill. Dim syndod yn hynny: mae perchennog y tŷ’n adnabyddus am ehangder ac amrywioldeb ei gylch o ffrindiau. Yn yr ystafell lle roedd pryd o fwyd Indiaidd blasus ar gael i bawb,…
-
Dolgun Uchaf
Digwydd bod yn adal Dolgellau y dydd o’r blaen, ac angen lle dros nos mewn gwely a brecwast. Yfory roedd Ras Cadair Idris am ddechrau, felly ychydig o weliau oedd ar gael yn yr ardal. Roedd y dewis cyntaf a awgrymwyd gan gyfaill yn llawn, a’r ail ddewis hefyd. Yn ddigon ffodus des i o…